آشکارساز یا دتکتور دستگاه کروماتوگرافی گازی را بر اساس عملکرد آن ها می توان در گروه های مختلف تقسیم بندی کرد. در کروماتوگرافی گازی، دتکتور به عنوان قسمتی از ستون کروماتوگرافی برای تشخیص و شناسایی ترکیبات مختلف استفاده می‌شود
دتکتور جذب نوری یکی از دتکتورهای استفاده شده در کروماتوگرافی گازی است. این دتکتور برای تشخیص ترکیبات آلی با حاوی نیتروژن و فسفر مورد استفاده قرار می‌گیرد. نمونه گازی که از ستون کروماتوگرافی عبور می‌کند، با یک منبع نوری به ویژگی جذب نوری خود تحریک می‌شود. سپس نمونه با گازهای حامل و یک سری گازهای حساس سوخته مخلوط می‌شود. در این فرایند ترکیبات حاوی نیتروژن و فسفر با گازهای حساس سوخته واکنش می‌دهند و یون‌هایی به وجود می‌آیند که به دلیل وجود الکترودهای مثبت و منفی در دتکتور، جذب می‌شوند و جریان الکتریکی ایجاد می‌کنند. این جریان الکتریکی با توجه به تعداد یون‌های تولید شده، به عنوان یک سیگنال خروجی از دتکتور استفاده می‌شود.
دتکتور حرارتی برای تشخیص ترکیبات غیرآلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این دتکتور، نمونه گازی که از ستون کروماتوگرافی عبور می‌کند، با یک گرماچکان ترموستات شده و به دو مسیر مختلف هدایت می‌شود. یکی از مسیرها خالی از هرگونه گاز است و دیگری حاوی گازی است که قابلیت هدایت حرارتی دارد. در این فرایند تغییرات هدایت حرارتی در دو مسیر مختلف اندازه‌گیری می‌شود و با توجه به تفاوت هدایت حرارتی در دو مسیر، به عنوان یک سیگنال خروجی از دتکتور استفاده می‌شود. دتکتور TCD برای تشخیص ترکیبات غیرآلی با غلظت بالا بسیار حساس می باشد.
دتکتور فلزی یکی از مهم‌ترین دتکتورهای استفاده شده در کروماتوگرافی گازی است که برای تشخیص ترکیبات آلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این دتکتور، نمونه گازی که از ستون کروماتوگرافی عبور می‌کند، با یک شعله هیدروژن احتراق می‌شود. در این روند یون‌هایی به وجود می‌آیند که به دلیل وجود الکترودهای مثبت و منفی در دتکتور، جذب می‌شوند و جریان الکتریکی ایجاد می‌کنند. این جریان الکتریکی با توجه به تعداد یون‌های تولید شده، به عنوان یک سیگنال خروجی از دتکتور استفاده می‌شود.
این دتکتورها بر اساس تغییرات الکتریکی که در فلزات به وجود می‌آید، ترکیبات را تشخیص می‌دهند. دتکتور FID تنها در کروماتوگرافی گازی استفاده نمی‌شود. این دتکتور در برخی دستگاه‌های آنالیزی دیگر نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عنوان مثال، در دستگاه‌های آنالیزی برای تشخیص ترکیبات آلی در نمونه‌های غذایی دتکتور FID مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین این دتکتور در برخی دستگاه‌های آنالیزی برای تشخیص ترکیبات آلی در نمونه‌های زیستی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دتکتور UV یا دتکتور فرابنفش-مرئی یکی از انواع دتکتورهای حسگر نوری است که برای تشخیص ترکیبات آلی و غیرآلی با خاصیت جذب نور در محدوده طول موج UV-Vis مورد استفاده قرار می‌گیرد. در کروماتوگرافی گازی، نمونه گازی که از ستون کروماتوگرافی عبور می‌کند و با یک منبع نوری به ویژگی جذب نوری خود تحریک می‌شود. سپس نور جذب شده توسط نمونه با یک دتکتور UV-Vis اندازه‌گیری می‌شود و به عنوان یک سیگنال خروجی از دتکتور استفاده می‌شود. دتکتور UV-Vis به عنوان یکی از دتکتورهای استاندارد در کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی مایع مورد استفاده قرار می‌گیرد.
امیدواریم این مقاله در بالا بردن اطلاعات شما در مورد انواع دتکتور کمک کرده باشد. برای اطلاع از انواع دتکتور دستگاه کروماتوگرافی گازی به سایت سام پارس اکسیر مراجعه کنید.
